Đối với Sinh Viên Việt Nam, những công việc làm thêm tại Nhật cho Du học sinh Việt phổ biến thường làm là các công việc lao động đơn giản như phục vụ tại các nhà hàng; siêu thị, các công việc đòi hỏi vốn tiếng Việt như phiên dịch, thông dịch và dạy tiếng Việt; công việc liên quan đến chuyên môn như lập trình. Cũng có một số ít Sinh Viên làm việc cho các công ty có quan hệ với Việt Nam. Phần lớn những công việc nói trên đều yêu cầu phải sử dụng được tiếng Nhật ở một mức độ nhất định…
Việc làm cho sinh viên, Du học sinh Việt
Có nhiều cách tìm việc khác nhau; trong đó phổ biến nhất là qua giới thiệu của các sinh viên khoá trên. Không ít sinh viên Việt Nam đã từng sống tại Nhật Bản nhiều năm và có nhiều mối quan hệ quen biết; qua đó có được nguồn công việc để giới thiệu cho những người khác. Uy tín của người giới thiệu sẽ giúp những sinh viên mới dễ dàng được chấp nhận hơn.
Tìm việc thông qua sự giới thiệu của trường cũng là một cách phổ biến; tuy nhiên việc làm lâu dài dành cho sinh viên nước ngoài không nhiều. Một cách khác là theo dõi thông tin qua trung tâm giới thiệu việc làm thêm cho sinh viênnước ngoài. Sinh viên có thể đăng ký và sau đó tìm thông tin qua một số trang web việc làm thêm.
Văn phòng việc làm tại địa phương mặc dù hướng đến đối tượng là người Nhật, nhưng cũng giới thiệu việc làm cho người nước ngoài. Cách khó khăn nhất của du học sinh Việt là trực tiếp tìm việc qua tạp chí hoặc hỏi thẳng những cơ sở có treo biển cần người làm thêm. Nếu sinh viên chưa đủ tự tin về tiếng Nhật của mình, nên nhờ một người tương đối thông thạo liên hệ và đi cùng.
Lương và điều kiện làm việc
Lương thường được trả theo giờ ở mức từ 800 – 3.000 yên; tuỳ theo nội dung công việc, tiền chi phí đi lại được trả riêng. Với những lao động đơn giản như phục vụ tại nhà hàng, mức lương khó có thể đạt đến 1.000 yên/giờ; nhưng bù lại sinh viên sẽ ăn ngay tại nơi làm. Như vậy nếu sinh viên có một công việc với mức thu nhập 800 yên/giờ và làm việc 28 giờ/tuần; thu nhập sẽ vào khoảng 96.000 yên/tháng (khoảng 20 triệu tiền VNĐ).
Mức thu nhập này tạm đủ cho chi phí sinh hoạt, nhưng chưa thể trang trải cả học phí. Trong thời gian đầu, khi chưa nhận được học bổng hay một sự giúp đỡ vật chất nào, để có thể bù đắp toàn bộ chi phí du học, một số sinh viên phải chấp nhận làm việc cật lực do khó có được công việc dễ dàng và thu nhập cao. Sau khi đã có được vốn tiếng Nhật và quen hơn với cách làm việc, họ mới tìm đến những nơi có điều kiện làm việc tốt hơn và thu nhập cao hơn.
Nhìn chung, việc làm thêm tại các đô thị lớn là tương đối sẵn, và sinh viên đi làm thêm cũng là việc rất phổ biến tại Nhật Bản. Tại các địa phương, mức lương có thể thấp hơn và công việc cũng khó tìm hơn. Sinh viên có thể sẽ phải làm đồng thời 2 công việc mới có thể có đủ thu nhập.
Nếu sinh viên đã nhận được học bổng MEXT (sau đại học) thì trên nguyên tắc sẽ không được đi làm thêm. Số tiền học bổng đã được tính toán để đảm bảo du học sinh Việt có thể sống khá thoải mái ở bất kì trường học nào trong nước Nhật.
Những điều cần lưu ý
- Ghi rõ điều kiện làm việc: Thông thường, sẽ không có hợp đồng lao động trong trường hợp sinh viên làm thêm. Khi đó, nên yêu cầu phía thuê người ghi rõ điều kiện làm việc như giờ giấc, tiền lương; cách chi trả và các khoản đãi ngộ khác.
- Ghi lại giờ và ngày làm việc, cùng với tiền lương nhận được: Để tránh mọi xích mích có thể xảy ra, sinh viên nên ghi lại những thông tin này và kiểm chứng lại xem mọi tính toán có chính xác không.
- Không muộn giờ hoặc vắng mặt không lý do: Người Nhật rất nghiêm túc trong công việc; đặc biệt trong việc giữ đúng giờ và lịch làm việc. Sinh viên nên cố gắng quan sát và học hỏi cách làm từ những người xung quanh, và tạo cho mình thói quen thông báo trước để không ảnh hưởng đến công việc chung.
- Để có thể đi làm thêm, sinh viên cần xin phép Cục Quản lý nhập cảnh tại địa phương mình.
- Sinh viên nước ngoài không được phép làm việc tại các cơ sở kinh doanh dịch vụ giải trí; có thể gây ảnh hưởng đến đạo đức xã hội như phục vụ tại bàn của các quán bar; vũ trường, hay phục vụ trong các tiệm chơi bài.
Qui định về thời gian làm thêm
- Sinh viên chính qui tại các trường đại học (bậc đại học và sau đại học); cao đẳng, trung cấp: Tối đa 28 giờ/tuần (8 giờ/ngày trong các kỳ nghỉ dài ngày).
- Nghiên cứu sinh hoặc SV dự thính: Tối đa 14 giờ/tuần (8 giờ/ngày trong các kỳ nghỉ dài ngày).
- Sinh viên dự bị đại học: Tối đa 4 giờ/ngày.
Thủ tục xin việc
Để có thể đi làm thêm hợp pháp tại Nhật Bản, bạn phải có giấy phép đi làm thêm. Mẫu đơn xin có tại tất cả các văn phòng của Cục quản lý xuất nhập cảnh. Thông thường thủ tục này nhà trường sẽ hướng dẫn học sinh điền chi tiết và nộp tại Cục quản lý xuất nhập cảnh địa phương mình.
Khi đã được cấp phép bạn có thể đi làm thêm theo quy định của pháp luật Nhật Bản. Sinh viên nước ngoài không được phép làm việc tại các cơ sở kinh doanh; dịch vụ giải trí có thể gây ảnh hưởng đến đạo đức xã hội; không được làm phục vụ tại các quán bar; vũ trường hay phục vụ trong các tiệm chơi bài hay pichinko.